علل شکل گیری و تطویل بحران قره باغ کوهستانی

ناحیهء قره باغ کوهستانی در ترکیب جمهوری آذربایجان قرار دارد. این جمهوری در سال 1991 میلادی موفق شد تا بدنبال فروپاشی اتحاد شوروی استقلال خود را به دست آورد. اما قبل از اینکه آذربایجان مستقل شود به تدریج از سال 1987 میلادی با آشوبهای قومی اقلیت ارمنی خویش در ناحیه خودمختار قره باغ مواجه شد. دامنه این آشوبها به تدریج افزایش یافت و تبدیل به بحران خونینی میان دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان گردید. ارامنه قره باغ با بهره مندی از فضای ملتهب استقلال خواهی در سراسر جمهوریهای در حال استقلال اتحاد شوروی، در ابتدا خواستار جدائی از آذربایجان و الحاق به جمهوری نوپای ارمنستان شدند و سپس خواهان استقلال قره باغ گردیدند. در واقع تفاوتهای قومی و دینی، خاطرات تلخ برخوردهای تاریخی و نیز هشیاریهای بالای ملی ترکهای مسلمان آذربایجان و ارامنهء مسیحی ارمنستان از عواملی بودند که باعث پیدایش جنگهای خونینی بر سر قره باغ گردید. امروزه برآیند تاثیر قدرتهای منطقه ای (ایران، روسیه و ترکیه) و فرامنطقه ای (آمریکا و اتحادیهء اروپا) نیز از دلایلی هستند که سبب تطویل این بحران شده اند. در حال حاضر بحران قره باغ اگرچه از سال 1994 میلادی به دنبال توافق آتش بسی میان دولتهای باکو و ایروان فروکش کرده ولی بابجا گذاشتن نزدیک به 35 هزار نفر کشته و 1/2 میلیون نفر آوارهء مسلمان و اشغال شدن قریب به 20 درصد از خاک آذربایجان کماکان لاینحل باقی مانده است .